Szkoła Medyczna Info Karmienie przez sondę

Zobacz także...

Sonda

Sonda to zgłębnik –założony przeważnie przez nos (niekiedy przez usta). Obecnie na rynku dostępne są zgłębniki tak miękkie (profilaktyka odleżyn błon śluzowych), że do ich wprowadzenia wykorzystuje się usztywniającą je metalową lub plastikową prowadnicę (mandryn), zwykle sprzedawaną razem ze zgłębnikiem. Po wprowadzeniu zgłębnika prowadnicę należy usunąć. Termin przydatności zgłębnika do użycia wynosi ok. 6 tygodni.
Karmienie przez zgłębnik (sondę) i przetoki odżywcze należy do kompetencji pielęgniarek, jednak gdy pacjent przebywa w domu i nie jest możliwe by pielęgniarka kilka razy dziennie przychodziła go karmić to zadanie wykonuje przyuczony przez pielęgniarkę opiekun rodzinny. Opiekun może wykonać karmienie przez sondę jak również wiele niezbędnych czynności pośrednio związanych z karmieniem przez zgłębnik, ale w żadnym przypadku nie może zakładać zgłębnika!

Przygotowanie do zabiegu założenia zgłębnika

rozmowa z pacjentem w celu wyjaśnienia, czy nie boli go śluzówka nosa, czy zdarzały się krwawienia z nosa, jak się czuje,
pomoc pacjentowi w toalecie (oczyszczenie nosa, umycie zębów i jamy ustnej), jeżeli nie jest w stanie sam tego zrobić,
przygotowanie miejsca przy łóżku chorego by można było postawić tacę ze sprzętem,

Pielęgnowanie pacjenta z założonym zgłębnikiem

pielęgnacja nosa w celu utrzymania jego drożności i zapobiegania odleżynom,
higiena jamy ustnej w celu zapobiegania infekcjom.

Pielęgnacja nosa

Pielęgnacja skóry wokół miejsca umocowania zgłębnika jest niezbędna, by uniknąć podrażnienia i infekcji. Pacjent musi co najmniej raz dziennie (lub kilka razy dziennie, zależnie od potrzeb) przedmuchiwać dziurkę nosa, przez którą założono zgłębnik.

Raz dziennie opiekun powinien zdjąć przylepiec mocujący zgłębnik i postępować według schematu:

Na zgłębniku zaznacz (niezmywalnym markerem) miejsce, do którego jest wsunięty (granica dziurki nosa). Delikatnie odklej przylepiec i wysuń zgłębnik o 3 cm. Posmaruj wysunięty odcinek zgłębnika przeznaczonym do tego żelem, a następnie wsuń zgłębnik ponownie na zaznaczoną głębokość. Obmyj twarz pacjenta, czyszcząc miejsce poprzedniego przyklejenia, i osusz mu skórę.
Zamocuj końcówkę zgłębnika nowym przylepcem, najlepiej hipoalergicznym. Przyklejając przylepiec, staraj się nie uciskać przegrody nosa. Końcówki zgłębnika nie należy mocować do czoła, można natomiast przeprowadzić go za uchem.
Jeżeli przylepiec ma 8 cm, jego 4-centymetrowy odcinek rozetnij na połowy, a część nieprzeciętą przyklej do nosa pacjenta. Postaraj się nieco zmienić miejsce przylepienia. Następnie oklej zgłębnik najpierw jednym paskiem rozciętej części przylepca, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, potem drugim paskiem – w kierunku przeciwnym.
Jeśli skóra i śluzówka nosapacjenta jest zaczerwieniona (podrażniona) lub piecze, skontaktuj się z pielęgniarką w sprawie decyzji o sposobie mocowania zgłębnika. Pielęgniarka zwykle podejmie decyzję o założeniu zgłębnika przez drugie nozdrze. Nie należy używać kremów lub talku na skórze w okolicy zgłębnika, gdyż kosmetyki mogą uszkodzić cewnik.
Regularnie sprawdzaj położenie zgłębnika (czy miejsce zaznaczone markerem jest widoczne przy dziurce nosa). Jeśli znaku nie widać, bądź jest on widoczny daleko od dziurki nosa, zgłoś to pielęgniarce.

Pielęgnacja jamy ustnej

Podawanie pożywienia przez zgłębnik do żołądka lub jelita cienkiego oznacza, że pacjent nie spożywa doustnie posiłku lub otrzymuje je w ograniczonej ilości. Dbanie o higienę jamy ustnej jest bardzo ważne, gdyż zapobiega infekcjom.

Należy:

codzienne myć zęby pacjentowi,
kilka razy dziennie umożliwić mu przepłukanie jamy ustnej (nie należy stosować płukanek z alkoholem, gdyż wysuszają śluzówkę),
nakładać podopiecznemu krem ochronny na usta,
zgłaszać pielęgniarce zaobserwowane suchość lub owrzodzenie jamy ustnej czy obolały język pacjenta.

Obserwacja pacjenta w kierunku występowania powikłań żywienia przez zgłębnik, takich jak

pośrednich objawów przemieszczenia się zgłębnika, takich jak nudności, wymioty, uczucie pełności w żołądku, wzdęcie, kaszel, czkawka czy duszność (przemieszczenie się zgłębnika najczęściej zdarza się u chorych, którzy głodzili się przez długi czas),
objawów niepożądanych, takich jak odbijania czy biegunka,

Niepokojące objawy należy zgłaszać pielęgniarce w celu weryfikacji położenia końca zgłębnika lub podjęcia decyzji o przerwaniu odżywiania.

Sprawdź też nasze szkolenie dotyczące karmienia dojelitowego PEG...

Wszystkie treści, zdjęcia oraz grafiki zamieszczone na stronie Polskiej Szkoły Opiekunów Medycznych, chronione są prawem autorskim. Kopiowanie, powielanie, przetwarzanie oraz jakiekolwiek wykorzystanie, jest zabronione bez zgody administratora serwisu.